Kürtaj veya daha doğru tabirle küretaj genel anlamda rahim
içi istenmeyen bir gebeliğin tahliyesi anlamına gelmektedir.
Tıbbi literatürde gebelik sonlandırma, gebelik terminasyonu
yada dilatasyon-küretaj olarakta geçer. Halk arasında küretaj (kürtaj) kürtaş,
kurtaş, kortaj yada çocuk aldırma gibi tabirlerle ifade edilir.
Küretaj aslında bir anlamda tüm rahim içinin
temizlenmesidir. Mesela hamile olmayıp uzamış, anormal adet kanamaları ile
başvuran hastalarda da hem tanı hem tedavi amacıyla küretaj tekniği
kullanılmaktadır.
Kürtaj Tarihçesi
Ankara Kürtaj çocuk aldırma anlamında kullanıldığında sadece
tıbbi bir işlem olmaktan çıkar, sosyal, etik, psikolojik ve dini bir sürü
bileşeni içerisinde barındırır.
Dünyanın her yerinde yıllardır kunuşulan ve yasalar ile
sınırları belirlenmiş bir uygulamadır, tabiri caiz ise haktır.
Kürtaj dünyada çok farklı kısıtlamalarla izin verilen yada
yasaklanan bir işlem. Kürtajın gebeliğin kaçıncı haftasına kadar yapılabileceği
konusunda da ülkeler arasında farklılıklar bulunuyor. Ancak çarpıcı bir veri
var ki kürtajı kısıtlayan ve kısıtlamayan ülkelerdeki kürtaj oranları birbirine
çok yakın.
Bu durumda kürtajın yasaklandığı ülkelerde işlem illegal ve
güvenli olmayan yerlerde yapıldığını gösteriyor.
Dünyada 73 ülkede kürtaj serbest iken 68 ülkede yasak
Türkiye Cumhuriyetinde kürtaj gebeliğin 10. haftasında kadar yasaldır.
Kürtaj Hangi Durumlarda Yapılır?
Rahim içindeki ceninin çeşitli yöntemlerle alınması işlemine
kürtaj denir. Kürtaj istenmeyen gebeliğin sonlandırılması için yapılacağı gibi,
istenen ama sağlık olduğu tespit edile gebeliğin sonlandırılması içinde
yapılır.
Bebeğin kalp atımının durması, gebelikte sakıncalı ilaç
kullanımı veya yüksek doz radyasyon maruziyeti gibi durumlarda, boş gebelik
gibi embriyo oluşumunun hiç görülmediği durumlarda yada gebeliğin devamının
annenin hayatını tehlikeye atacağı durumlarda da kürtaj gerekliği doğar.
Çocuk aldırma haricinde kürtaj işlemi rahim kalınlaşması
olan kadınlarda, rahim kanseri tanısı koymak için biyopsi yapılması
gerektiğinde ve anormal vajinal kanama ile gelen hastalarda kanamayı durdurmak
ve doku tanısı elde etmek içinde yapılır.
Yasal Kürtaj Haftası Nedir?
Gebelik tahliyesi amacı ile yapılan kürtajlarda yasal sınır
son adet tarihinden itibaren 10 hafta ile sınırlıdır.
10. haftanın üzerinde isteğe bağlı gebelik sonlandırma
ülkemizde yasal değildir. Ancak bebekte saptanmış ağır bir sakatlık varlığında
yada gebeliğin devamının annenin hayatını tehlikeye atacağı durumlarda sağlık
kurulu kararı ile gebelik sonlandırılır. 10. haftanın üzerinde kürtaj yapılırsa
buna illegal kürtaj denir.
Kürtaj Nasıl Yapılır?
Kürtaj operasyonu önceden küret adı verilen sert metal
aletlerle yapılırdır. Bu aletlerle rahim içi kazınırdı, zaten kürtaj
kelimesinin anlamı kazımak demektir. Ancak bu yöntemle rahim aşırı kazınmaya
bağlı iç duvarda zedelenme, yapışma riski ve rahimin delinme riski daha yüksek
olduğu için şimdilerde kullanılmamaktadır.
Vakumlu Kürtaj
Günümüzde kürtaj daha çok vakum aspirasyon yöntemi
kullanılarak yapılmaktadır. Bu teknik küret yöntemine göre çok daha az zarar
verici bir yöntemdir.
Vakum aspirasyonla kürtaj tekniğinde, tek kullanımlık steril
kanüller ile rahim ağzından rahim içine girilir ve negatif basınç sağlayan
karmen adı verilen enjektör ile gebelik materyali çekilir. Bu işlem içerde doku
kalmadığından emin olunana kadar, ultrason eşliğinde tekrarlanır ve yaklaşık
5-6 dakika sürer.
Kürtaj Fiyatları
Kürtaj fiyat belirlenmesi her kliniğin ve hekimin kendi
verdiği karar doğrultusunda oluşur. Burada kullanılan malzemelerin tek
kullanımlık olup olmaması, işlemin steril bir ortamda yapılıp yapılmadığı ve
hekimin bu konudaki deneyimi ve yeterliliği fiyatı belirleyen asıl unsurlardır.
Kürtaj Ne kadar Sürer?
Kürtaj işlemi gebeliğin haftası ile bağlantılı olmakla
birlikte yaklaşık 5-10 dakika arasında süren bir işlemdir. Gebelik haftası
arttıkça süre doğal olarak uzamaktadır. Sedasyon anestezi ile kürtaj işlemi yapılan hastalarda
hastanın alacağı hafif doz anestezi ve işlem sonrası dinlenme süresi göz önüne
alınmalıdır. Bu tür anestezi ile kürtaj yapılan hastalarda işlem süresi aynıdır
ancak işlemden sonra 15-20 dk’lık bir dinlenme süreside süreye eklenmelidir.
Kürtaj Öncesi Hastanın Dikkat Etmesi ve Yapması Gerekenler
Kürtaj ameliyat kabul edilmez ancak cerrahi müdahale olarak
kabul edilmesi gereken bir işlemdir. Konusunda ehil ve tecrübeli kişiler
tarafından sterilite kurallarına uyulduğunda riski yok denecek kadar azdır.
Kürtaj olmaya gelirken sedasyon tipi anestezi uygulanacak
hastaların mutlaka, 4-6 saat öncesinden yeme ve içmesi bırakması gerekmektedir.
Sigara kullanan kişiler işlemden önce 4-6 saat sigara içmemelidir. İşlemin
yapılacağı merkeze gelirken tercihen yanında yardımcı olacak bir yakını ile
gelmek uygun olur.
İşlemden önce kan uyuşmazlığı açısından kan grubu bilgisi
gereklidir. Son olarak kan sulandırıcı kullanıyorsa işlemden önce ilacın
alınmaması önerilir.
Kürtaj sonrası neler yapılmalı? Nelere dikkat edilmeli?
Kürtaj işleminden 1-2 saat sonra normal yeme içime
yapılabilir. Aynı gün çok bulantı yapan gıdalarda uzak durmakta fayda var.
İşlem sedasyon anestezi ile yapıldır ise 6-8 saat araç
kullanmak gibi dikkat gerektiren aktviteler yapılmamalı.
Doktorun verdiği ilaçlar (antibiyotik ağ kesici vs.) eksiksiz
kullanılmalı, varsa kan uyuşmazlığı iğnesi kürtaj işlemi izleyen ilk 72 saat
içinde yapılmalı.
İlk 1 hafta 10 gün adet ağrısı gibi ağrı ve çok fazla
olmamakla birlikte bir miktar kanama belirlenen bir durumdur.
Çok fazla kanama yada ağrı varsa işlem yapılan merkeze
ulaşmak uygun olur.
Kürtaj işlemi sonrası hiç kanama olmama anormal bir durum
değildir, endişenlemeyi gerektirmez.
İşlemden yaklaşık 2 hafta sonra kontrole gitmek gerekir.
Cinsel ilişki kürtaj işlemini takip eden ilk 2 hafta
önerilmez.
Kürtaj sonrası aynı gün ayakta duş alınabilir ancak küvet,
jakuzi, havuz kullanımı için 2 hafta beklemek gerekir.
İşlem yapılan günün ertesi gün kadın işe gidebilir.
Antibiyotik kullanımı boyunca alkol alınması
önerilmemektedir.
Kürtaj takip eden 4-6 hafta sonrasında ilk adet kanaması
olur, bazılarında azalma olabilir, beklenen bir durumdur.
Düşük Sonrası Kürtaj Gerekli mi ?
Düşük yani abortus gebelik materyalini kendliğinden vücut
tarafından atılması demektir. Tam veya kısmi olabilir.
Tam düşükte (komplet abortus) rahim içinde gebelik dokunun
bir kısmı kalır. Bu kalan doku kendiliğinden 1-2 gün içerisinde düşmez ise
kürtaj işlemi gerekir. Çünkü kalan doku yeni bir rahim iç zarı gelişiminin
engelleyeceği gibi rahim içinde enfeksiyona maruz kanamalr ve yapışıklıklarda
yol açabilir.
Kürtajın Riskleri Nelerdir ?
Deneyimli ve bilgili kişiler tarafından doğru teknik
kullanılarak (vaku aspirasyon) yapılan kürtajın risk neredeyse yok denecek
kadar azdır ancak yinede cerrahi bir işlem olduğundan bazı risklerden bahsetmek
uygun olur.
Rahim içinde enfeksiyon gelişimi,
Rahim delinmesi,
Parça kalması,
Kanama,
Fazla kazınmaya bağlı rahim içinde yapışıklıklar (asherman
sendromu),
Gebeliğin alınamaması,
Anesteziye bağlı komplikasyonlar.
Bunların neredeyse tamamı önlenebilir komplikasyonlardır.
Steril ortama uyulduğu takdirde, her hastaya farklı kanül kullanıldığında,
işlem öncesi esnasında ve sonrasında ultrason ile rahim içi
değerlendirildiğinde, işlem sonrası uygun antibiyotik kullanıldığında bu
sorunlarla karşılaşma ihtimalimiz yok denecek kadar azdır.
Gebelik Sonlandırma Haricindeki Kürtaj Nedenleri
Kürtaj kelimesinin anlamı kürete etmek kazımak anlamına
gelir. Esnasında işlemin tekniğini anlatan bir terimdir. Gebelik sonlandırılması
bu yöntem ile yapıldığı için yaygın olarak bu anlamda kullanıla gelmektedir.
Ancak kürtaj işlemi bazen gebeliğin olmadığı durumlarda da başvurulan bir
teknik uygulamadır.
Şöyle ki adet düzensizliği, anormal vajinal kanama yaşayan
kadınlar, rahim kalınlığı tespit edilen menopoz öncesi ve sonrası akdınlarda
rahim içinden biyopsi yapıp tanı koymak amacı ile yada çok yoğun kanamaları
olan kadınlarda aşırı çoğalmış rahim iç zarı tabakasının çıkartmak ve kanamayı
durdurmak için tedavi amacıyla kürtaj tekniği kullanımı oldukça yaygındır.